Dziedziczenie po osobach zmarłych to jedna z niewielu procedur, z którą prędzej czy później spotka się każdy. Jeśli dojdzie do sytuacji, że osoba, po której jesteśmy spadkobiercą zmarła, konieczne jest przeprowadzenie postępowania, które pozwoli nam dysponować tym, co znalazło się w spadku. Możliwe są dwie równowartościowe ścieżki.
Postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku
Można przeprowadzić postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku przed sądem rejonowym ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy. Takie postępowanie zaczyna nasz wniosek, złożony wedle wzoru, który można znaleźć w biurach obsługi interesanta w sądach rejonowych. Zaletą tego postępowania jest niewątpliwie jego niski koszt. Wraz ze złożeniem wniosku uiszcza się opłatę w wysokości 100 zł, oraz dodatkowo 5 zł za wpis w rejestrze spadkowym. Wadą takiego postępowania jest niestety długi okres oczekiwania na zakończenie postępowania i uzyskanie potrzebnych nam dokumentów. Czas takiego postępowania sądowego jest trudny do oszacowania, gdyż zależy od wielu czynników, tym niemniej można śmiało wskazać, że zawsze będzie to przynajmniej kilka miesięcy.
Akt poświadczenia dziedziczenia u notariusza
Gdy zależy nam na czasie i godzimy się na poniesienie wyższych kosztów możemy udać się do notariusza by dokonać aktu poświadczenia dziedziczenia.
Notariusz, na podstawie zapisów ustawy – prawo o notariacie (Dz. U. z 2019 r. Poz. 540) to jedyna osoba, która może sporządzić akt poświadczenia dziedziczenia. Notariusz sporządza akt poświadczenia dziedziczenia ustawowego lub testamentowego (z wyłączeniem dziedziczenia na podstawie testamentów szczególnych). Przed sporządzeniem aktu poświadczenia dziedziczenia notariusz spisuje protokół dziedziczenia przy udziale wszystkich osób zainteresowanych. Osobą zainteresowaną jest każda osoba, która może wchodzić w rachubę jako spadkobierca ustawowy i testamentowy a także osoby, na których rzecz spadkodawca uczynił zapisy windykacyjne. A zatem, jeśli planujemy w ten sposób załatwić kwestię dziedziczenia musimy ustalić i poprosić o stawienie się u notariusza wszystkie potencjalne osoby, które mogłyby dziedziczyć.
Przystępując do spisania protokołu dziedziczenia notariusz poucza osoby biorące udział w spisywaniu protokołu o obowiązku ujawnienia wszelkich okoliczności objętych treścią protokołu oraz o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywych oświadczeń. Przepisy prawa o notariacie szczegółowo określają jakie zapisy muszą się znaleźć w protokole dziedziczenia.
Jeżeli od dnia otwarcia spadku nie upłynęło sześć miesięcy, w protokole dziedziczenia należy zamieścić oświadczenia spadkobierców o prostym przyjęciu spadku lub przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza albo o odrzuceniu spadku, chyba że oświadczenia tej treści zostały już przez spadkobierców uprzednio złożone. W takim przypadku należy zamieścić wzmiankę o dacie, miejscu i treści złożonych przez poszczególnych spadkobierców oświadczeń. Notariuszowi należy przedłożyć akt zgonu spadkodawcy oraz akty stanu cywilnego osób powołanych do spadku z ustawy.
Po spisaniu protokołu dziedziczenia notariusz sporządza akt poświadczenia dziedziczenia, jeżeli nie ma wątpliwości co do istnienia jurysdykcji krajowej, treści właściwego prawa obcego, osoby spadkobiercy i wysokości udziałów w spadku, a w przypadku, gdy spadkodawca uczynił zapis windykacyjny – także co do osoby, na której rzecz spadkodawca uczynił zapis windykacyjny, i przedmiotu zapisu. Co za tym idzie, protokół poświadczenia dziedziczenia można sporządzić tylko wtedy jeśli między osobami zainteresowanymi nie ma sporu i wszyscy są zgodni co do osób spadkobierców i wysokości przypadających im udziałów.
Cena sporządzenia protokołu oraz aktu poświadczenia dziedziczenia, dopełnienia wszelkich formalności oraz uzyskania odpisów dokumentów wynosi około kilkaset złotych.
Adwokat, Marta Orlikowska
Tekst ukazał się na łamach magazynu “Forbes”
Potrzebujesz porady? Umów się na spotkanie: +48 89 527 71 04
Poznaj koszty pomocy prawnej – cennik
Skorzystaj z porady prawnej online
