Ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego: łatwiejsza sprzedaż i zakup ziemi
14 kwietnia 2016 r. Sejm RP uchwalił Ustawę o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw. Dokument dokonał dużych zmian w przepisach regulujących gospodarkę gruntami rolnymi, w tym w Ustawie o kształtowaniu ustroju rolnego. Od kwietnia 2016 r. obrót ziemią rolną był znacznie ograniczony. Jednak ograniczenia te okazały się być zbyt duże, dlatego rząd podjął się zmiany ustawy o ustroju rolnym. Zmiana zakłada złagodzenie przepisów a główne założenia projektu skupiają się na wyłączeniu zasady, że osoba, która nie jest rolnikiem nie może nabyć działki o powierzchni większej niż 0,3ha. Projekt nowelizacji zakłada, że nierolnik będzie mógł nabyć grunt o powierzchni 1ha.
Ponadto projekt zakłada wyłączenie spod działania przepisów nabycie gruntów w toku postępowania egzekucyjnego i upadłościowego, w wyniku zniesienia współwłasności, podziału majątku wspólnego po ustaniu małżeństwa oraz działu spadku, w wyniku podziału, przekształcenia, bądź łączenia spółek prawa handlowego. W powyższych przypadkach nie będzie wymagana zgoda Dyrektora Generalnego KOWR (Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa) na nabycie nieruchomości rolnej.
Dodatkowo projekt zakłada rozszerzenie katalogu osób bliskich. Dotychczas byli to jedynie zstępni, wstępni, rodzeństwo, małżonek oraz osoby przysposabiające i przysposobione. Do tego grona dołączą: rodzeństwo rodziców oraz pasierbowie.
Kolejną nowością jest wyłączenie stosowania przepisów ustawy do gruntów położonych w granicach administracyjnych miast, w których grunty, oznaczone w ewidencji gruntów i budynków jako grunty pod stawami, stanowią co najmniej 70% powierzchni nieruchomości, a także gruntów nabytych jako tzw. „ogródki przydomowe”. Oznacza to możliwość łatwiejszej sprzedaży niewielkich stawów, ogródków przydomowych i gruntów w granicach miast.
Ponadto projekt o zmianie ustawy zakłada umożliwienie nabywania nieruchomości rolnych na cele publiczne, a także przez uczelnie na cele dydaktyczne po uzyskaniu zgody Dyrektora Generalnego KOWR. Oznacza to, że uczelnie wyższe będą mogły znowu nabywać nieruchomości rolne.
Projekt doprecyzował tryb postępowania oraz przesłanki warunkujące wyrażenie zgody przez Dyrektora Generalnego KOWR na nabycie nieruchomości rolnej poprzez:
- określenie wymogów, jakie powinien spełniać wniosek o wyrażenie zgody
- wskazanie dokumentów jakie należy dołączyć do wniosku,
- określenie sposobu udokumentowania braku możliwości sprzedaży nieruchomości rolnej na rzecz rolników indywidualnych poprzez nieodpłatne umieszczenie na stronie internetowej KOWR ogłoszenia o zamiarze sprzedaży nieruchomości rolnej,
- konieczność zobowiązania się przez nabywcę nieruchomości rolniczej do prowadzenia działalności rolniczej na nabywanej nieruchomości
- konieczność uzyskania przez nabywcę nieruchomości pozytywnej opinii dotyczącej zamierzonej działalności rolniczej wydanej przez właściwy wojewódzki ośrodek doradztwa rolniczego.
W projekcie założono również zmniejszenie z 10 do 5 lat okresu w którym nabywca nieruchomości rolnej jest obowiązany prowadzić gospodarstwo rolne, w skład którego weszła nabywana nieruchomość, a nabyta nieruchomość nie może być zbyta ani oddana w posiadanie innym podmiotom.
Wprowadzono możliwość uzyskania zgody na zbycie nieruchomości przed upływem 5 lat od dnia jej nabycia, jeżeli nabywcą będzie osobą bliska dla zbywcy. Zgoda taka ma być udzielana indywidualnie przez Dyrektora Generalnego KOWR w drodze decyzji administracyjnej.
Zrezygnowano z wymogu poświadczenia przez wójta, burmistrza, czy też prezydenta miasta faktu prowadzenie gospodarstwa rolnego przez nabywcę, projekt zakłada że w tej kwestii wystarczy pisemne oświadczenie prowadzącego gospodarstwo.
Zniesiono prawo nabycia nieruchomości rolnych od spółek osobowych posiadających grunty rolne o łącznej powierzchni mniejszej niż 5 ha.
Określono sposób postępowania KOWR w przypadku korzystania z prawa pierwokupu, czy tez prawa nabycia nieruchomości rolnej, w sytuacji, gdy nieruchomość rolna obciążona jest hipoteką.
Wszystkie powyższe zmiany mają ułatwić nabywanie gruntów rolnych i spełnić oczekiwania mieszkańców wsi. Projekt jest już na etapie czytania w sejmie, niebawem zostanie poddany głosowaniu.
Dorota Nadolna – Jasińska | Radca Prawny Grupa Prawna Togatus
