Znowelizowana ustawa Prawo budowlane, która weszła w życie 19 września 2020 r. (wprowadzona przez ustawę z 13 lutego 2020 r. o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r. poz. 471) wprowadza nową instytucję dotyczącą legalizacji samowoli budowlanych, jeżeli od zakończenia budowy upłynęło ponad 20 lat tj. w przypadku, gdy zakończenie budowy nastąpiło przed 1 stycznia 1995 r.
Kto może zalegalizować samowolę budowlaną
Właściciele nieruchomości, na których w połowie lat 90. XX wieku wybudowano obiekty budowlane bez uzyskania wymaganej prawem decyzji o pozwolenie na budowę lub bez wymaganego zgłoszenia albo nawet pomimo wniesionego sprzeciwu co do zrobionego zgłoszenia – mają szanse zalegalizować swoje inwestycje w prostszej i przyjaźniejszej procedurze i bez sankcji finansowych związanych z koniecznością uiszczenia opłaty legalizacyjnej.
Z dobrodziejstwa nowego prawa i co za tym idzie uproszczonych formalności, nie będą mogli jednak skorzystać wszyscy właściciele nielegalnie posadowionych budowli czy budynków. W stosunku do obiektów, wobec których organy nadzoru budowlanego wydały uprzednio decyzję nakazującą ich rozbiórkę lub w stosunku do obiektów, co do których organy administracyjne wydały postanowienie o wstrzymaniu budowy, przed upływem 20 letniego okresu od zakończenia budowy zastosowanie tej procedury będzie wykluczone.
Jak zalegalizować samowolę budowlaną
Uproszczone postępowanie legalizacyjne wszczyna się na wniosek właściciela lub zarządcy obiektu budowlanego a nie np. z urzędu przez organy nadzoru budowlanego, co oznacza, że właściciel musi chcieć doprowadzić swoja nieruchomość do stanu zgodnego z prawem i to po jego stronie stoi inicjatywa do wszczęcia takiej procedury.
Zdaniem ustawodawcy zastosowanie uproszczonej procedury, a w szczególności brak opłaty legalizacyjnej zachęci właścicieli takich obiektów do zgłoszenia samowoli budowlanych do organów administracyjnych i dalej do wykonania przewidzianych w przepisie obowiązków, w celu zalegalizowania istniejącego i funkcjonującego budynku mieszkalnego lub innej kategorii obiektu budowlanego.
Po wniesieniu do organów administracyjnych wniosku o zalegalizowanie istniejącej ponad 20 lat samowoli budowlanej organ administracyjny nakłada w drodze postanowienia na właścicieli nieruchomości obowiązek przedłożenia dokumentacji, na którą składa się:
– oświadczenie, o prawie dysponowania nieruchomością na cele budowlane,
– geodezyjna inwentaryzacja powykonawcza obiektu budowlanego,
– ekspertyza techniczna sporządzona przez osobę posiadającą odpowiednie uprawnienia budowlane, wskazująca, czy stan techniczny obiektu budowlanego:
a) nie stwarza zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzi oraz
b) pozwala na bezpieczne użytkowanie obiektu budowlanego zgodne z dotychczasowym lub zamierzonym sposobem użytkowania.
Termin na przygotowanie wyżej wymienionej dokumentacji ma być nie krótszy niż 60 dni.
Jakie dokumenty trzeba przygotować. by zalegalizować samowolę budowlaną
Biorąc pod uwagę rodzaj dokumentów wymaganych przez organy należy wskazać, iż organy będą jedynie badać czy zrealizowany spełnia wymogi bezpieczeństwa dla życia i zdrowia ludzi i bezpieczeństwa jego użytkowania. Pozostałe dokumenty mają raczej znaczenie porządkujące, bowiem zainwentaryzowanie istniejących już przecież od ponad 20 lat budynków i innych obiektów budowlanych ułatwi naniesienie ich do ewidencji gruntów i budynków bądź na mapy ewidencyjne, po to aby te zasoby oddawał stan zgodny z rzeczywistością.
W przypadku, gdy wnioskodawca nie będzie sobie w stanie poradzić ze zgromadzeniem dokumentacji we wskazanym przez organ nadzoru budowlanego terminie i przedłoży organom dokumentację niepełną lub błędnie sporządzoną, wtedy organ wyda postanowienie, w którym wskaże jakich dokumentów brakuje lub jakiego rodzaju uzupełnienie należy zrobić i wyznaczy wnioskodawcy dodatkowy termin na uzupełnienie przedłożonej dokumentacji.
Pozytywne zakończenie
procedury zwieńczone jest wydaniem przez organy nadzoru budowlanego decyzji o
legalizacji a negatywne wydaniem decyzji o rozbiórce samowoli budowlanej.
Negatywna decyzja może być wydana jednak tylko gdy wnioskodawca nie przedłoży
kompletnej dokumentacji legalizacyjnej albo gdy ze sporządzonej ekspertyzy
technicznej wynika, że stan
stan techniczny obiektu budowlanego stwarza zagrożenie dla życia lub zdrowia
ludzi lub nie pozwala na bezpieczne użytkowanie obiektu budowlanego zgodne z
dotychczasowym lub zamierzonym sposobem użytkowania.
Sankcja rozbiórki przewidziana jest zatem tylko dla obiektów nie nadających się realnie do ich bezpiecznego wykorzystywania zgodnie z ich przeznaczeniem.
Na koniec należy wskazać, że decyzja legalizacyjna stanowi również podstawę użytkowania poddanego procedurze obiektu bez konieczność uzyskiwania innych czy dodatkowych dokumentów.
Zofia Gałązka, radca prawny
Artykuł ukazał się na łamach dziennika Gazeta Prawna
Potrzebujesz porady prawnej? Zadzwoń: +48 89 527 71 04
Poznaj koszty pomocy prawnej – cennik
Skorzystaj z porady prawnej online