Prawo do nienaruszalności treści i formy utworu
Wykonując działalność gospodarczą, przedsiębiorcy korzystają z różnego rodzaju dzieł, począwszy od stworzonego na ich zlecenie logo czy grafiki promującej produkt przez zdjęcia lub filmy reklamowe po utwory do wykorzystywania w marketingu tradycyjnym i online.
Utworem może być zdjęcie lub tekst, ale również program komputerowy stworzony na zlecenie przedsiębiorcy. Częstą praktyką przy zawieraniu umów z twórcami na wykonanie konkretnego dzieła jest podpisywanie klauzul dotyczących przeniesienia autorskich praw majątkowych do wytworzonego utworu i do korzystania z niego na wskazanych polach eksploatacji.
Przedsiębiorca, który nabył utwór i autorskie prawa majątkowe, często jest przekonany, że poprzez odpowiednie zabezpieczenie w umowie ma prawo do wykorzystywania nabytego dzieła w sposób nieograniczony, a więc że może je również poprawiać, ulepszać, dodawać do niego nowe elementy lub zmieniać treść. Jednak zgodnie z przepisami ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych prawa autorskie to dwie grupy uprawnień — te powszechnie przenoszone umową prawa majątkowe oraz prawa osobiste, które są niezbywalne. Osobiste prawa autorskie gwarantują autorowi, że autorstwo utworu będzie przypisane nieodłącznie jego twórcy, oznaczenie utworu w zależności od woli autora będzie oznaczone jego imieniem i nazwiskiem lub pseudonimem albo zostanie udostępnione anonimowo. Autor ma prawo zdecydować, kiedy jego dzieło zostanie po raz pierwszy udostępnione publicznie, prawo nadzoru nad sposobem korzystania z utworu i — co należy podkreślić — prawo do nienaruszalności treści i formy utworu.
Prawo do integralności utworu oznacza, że dzieło co do zasady pozostanie w formie, w jakiej stworzył je twórca — nawet wtedy, gdy autor przekaże prawa majątkowe nabywcy i ten ostatni będzie miał prawo do wykorzystywania dzieła w różny sposób i na wielu polach eksploatacji. Czy zatem przedsiębiorca może zmienić bez zgody wykonawcy zakupione logo, projekt szyldu lub strony internetowej? Co w przypadku, gdy w dziele wykryjemy błąd lub zmienią się informacje w nim zawarte, choćby adres, nr telefonu czy profil działalności?
Najprostszym rozwiązaniem przy chęci ingerencji w dzieło jest uzyskanie zgody autora na dokonanie zmiany. Prawo do nienaruszalności treści i formy nie jest prawem bezwzględnym i przy ochronie dzieła z niego wynikającej bierze się pod uwagę, kto, co i w jakich warunkach stworzył. Jeżeli chodzi o dzieła użytkowe, jak choćby omawiana strona WWW, której treści są tworzonepod dyktando zamawiającego, to nabywca tego dzieła nie będzie naruszał prawa, poprawiając lub zmieniając opublikowane na niej treści, nawet robiąc to bez zgody autora.
Należy również przytoczyć art. 49 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, który wskazuje, że zmiany w utworze są dopuszczalne, jeżeli są podyktowane oczywistą koniecznością, wynikającą np. z wymagań technicznych lub względów bezpieczeństwa. Praktyka rynkowa wskazuje jednak na stosowany przez przedsiębiorców wybieg dotyczący możliwości zabezpieczenia się przed roszczeniami autorów już po przekazaniu utworu. Polega on na zapisach umownych dotyczących powstrzymania się od wykonywania przez autora praw osobistych przez określony czas. Zapis o niewykonywaniu praw osobistych winien być precyzyjnie sformułowany, aby był skuteczny i mógł być wykorzystywany w miarę potrzeby.
Zofia Gałązka | Radca Prawny Grupa Prawna Togatus
https://www.pb.pl/prawo-do-nienaruszalnosci-tresci-i-formy-utworu-970607
