Puls Biznesu | mec. Orlikowska na temat pełnomocnictwa z art.109 kodeksy cywilnego | Grupa Prawna TOGATUS

Puls Biznesu | mec. Orlikowska na temat pełnomocnictwa z art.109 kodeksy cywilnego

Prokura, czyli kto odpowiada za zobowiązania

Prokura, zgodnie z art. 109¹ kodeksu cywilnego, jest pełnomocnictwem udzielonym przez przedsiębiorcę podlegającego obowiązkowi wpisu do CEiDG albo do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego, które obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa.

Jest to zatem bardzo szerokie pełnomocnictwo, często udzielane przez przedsiębiorców, szczególnie przez spółki prawa handlowego, z o.o. i akcyjne. Skąd wynika popularność tego rodzaju pełnomocnictwa? Niewątpliwie ma na to wpływ fakt, że prokurent nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki.

Za zobowiązania spółki z o.o., co oczywiste, odpowiedzialność ponosi ona sama. Tym niemniej w prawie funkcjonuje również tzw. odpowiedzialność subsydiarna członków zarządu spółki z o.o. Zgodnie z art. 299 § 1 kodeksu spółek handlowych, jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania. Przepis ten odnosi się wprost tylko i wyłącznie do członków zarządu spółki, nie zaś do prokurenta. 1 stycznia 2016 r. do kodeksu dodano art. 299¹. Na jego mocy analogiczną subsydiarną odpowiedzialność za zobowiązania spółki ponoszą także jej likwidatorzy. Dodanie tego przepisu było wynikiem wieloletnich wątpliwości w orzecznictwie i doktrynie co do odpowiedzialności właśnie likwidatorów za zobowiązania spółki z o.o. Wypowiadał się w tym temacie nawet Sąd Najwyższy. Zanim wprowadzono w 2016 r. ten przepis, Sąd Najwyższydopuścił odpowiedzialność likwidatorów w uchwale z 28 stycznia 2010 r. (III CZP 91/09, Biul. SN 2010, Nr 1). Nie brakowało jednak w orzecznictwie głosów odmiennych (wyr. SN z 6.7.2007 r., III CSK 2/07, OSNC 2008, Nr C, poz. 63).

Przy okazji nowelizacji nie dodano do kodeksu żadnych zapisów dotyczących ewentualnej odpowiedzialności prokurentów. Nie ulega zatem wątpliwości, że nie ponoszą oni odpowiedzialności za zobowiązania, choć w doktrynie nie brakuje głosów, że powinni — z uwagi na ich pozycję, zbliżoną do członków zarządu.

Kwestia ewentualnej odpowiedzialności prokurentów za zobowiązania spółki może powstać także na gruncie prawa upadłościowego. W tym przypadku przepisy również uległyzmianie w styczniu 2016 r. Przed zmianą art. 21 ustawy Prawo upadłościowe nakładał obowiązek zgłoszenia wniosku o upadłość na osoby powołane do reprezentowania spółki. W przypadku niedopełnienia tego obowiązku osoba taka była odpowiedzialna za zobowiązania spółki. Na gruncie tej regulacji zastanawiano się, czy zobowiązanym do złożenia wniosku jest też prokurent. W postanowieniu SN z 15 marca 2013 r. (sygn. akt V CSK 177/12) wskazano, że „prokurent spółki jawnej jest uprawniony, a nie zobowiązany do zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości spółki i nie dotyczą go konsekwencje, o jakich mowa w art. 373 ust. 1 pkt 1 ustawy z 28 lutego 2003 r. — Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz.U. z 2009 r. nr 176, poz. 1360 ze zm.).” Analogicznie będzie w przypadku prokurenta spółki z o.o. Po zmianie przepisów stanowisko to nadal jest aktualne.

Marta Orlikowska | adwokat Grupa Prawna Togatus

https://www.pb.pl/prokura-czyli-kto-odpowiada-za-zobowiazania-965829