Egzekucja komornicza z umowy zlecenia czy umowy o dzieło
Zapłata za wykonanie zlecenia czy dzieła jest obecnie objętą ochroną przed egzekucją na zasadach dotyczących pracowników, jeśli przysługuje periodycznie i służy utrzymaniu tych osób.
Szacunkowa liczba osób pracujących na podstawie umowy zlecenia albo umowy o dzieło, które nie były nigdzie zatrudnione na podstawie stosunku pracy w 2017 r., wyniosła ok. 1,2 mln* (źródło: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/pracujacy-zatrudnieni-wynagrodzenia-koszty-pracy/wybrane-zagadnienia-rynku-pracy-dane-dla-2017-r-,9,6.html). To tak zwani pracownicy nietypowi. Osoby te pracują poza ramami kodeksu pracy i przez to nie korzystają z wielu benefitów służących pracownikom etatowym.
Słabsza ochrona…
Do końca 2018 r. pracownicy nietypowi nie mogli np. korzystać z dobrodziejstw ochrony wynagrodzenia za pracę przed potrąceniami określonych w art. 87 i 871 kodeksu pracy. Jednak z 1 stycznia 2019 r. do kodeksu postępowania cywilnego wprowadzono zmiany w tym zakresie. Do przepisu art. 833 dodano § 21 mówiący o zastosowaniu przepisów kodeksu pracy, dotyczących zasad prowadzenia egzekucji z wynagrodzenia za pracę, do wszystkich świadczeń powtarzających się, których celem jest zapewnienie utrzymania albo stanowiących jedyne źródło dochodu dłużnika będącego osobą fizyczną.
… nawet do zera
Przed 2019 r. osoby zatrudnione na umowach cywilnoprawnych miały ograniczoną możliwość ochrony swojego zarobku przed egzekucją. Praktyka pokazywała, że w razie egzekucji komorniczej lub administracyjnej zajęciu mógł podlegać cały dochód z takiej umowy. Sytuacja prawna była o tyle niekorzystna, że gdy taka osoba nie zdawała sobie sprawy, że przeciwko niej toczy się egzekucja, w miesiącu, w którym organ egzekucyjny rozpoczynał czynności, mogła zostać całkowicie pozbawiona pieniędzy na bieżące utrzymanie. Dłużnik pozyskiwał informacje o tym, że nie otrzyma żadnej kwoty z wypracowanych pieniędzy dopiero w momencie próby wypłaty środków z rachunku bankowego albo w terminie wypłaty gotówkowej bezpośrednio od zleceniodawcy. Nie miał realnych możliwości prawnych do zabezpieczenia dla siebie środków do życia.
Przed wprowadzeniem zmian systemowych, ochronę wynagrodzenia uzyskiwanego z umowy cywilnoprawnej próbowano wypracować w orzecznictwie sądów powszechnych poprzez stosowanie funkcjonującego ówcześnie art. 833 §2 k.p.c. i wskazywanie, że wynagrodzenie za wykonanie świadczeń z umów cywilnoprawnych wypłacane raz w miesiącu, cyklicznie, jest świadczeniem powtarzającym się i powinno się do niego stosować odpowiednio przepisy kodeksu pracy (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 13 lutego 2014 r., I ACa 1057/13).
Kwota wolna i granice potrąceń
Od 1 stycznia 2019 r. zmiany polegające na wprowadzeniu § 21 do art. 833 k.p.c. wprost przyznają ochronę osobom zarobkującym w nietypowych formach na zasadach takich, jak pracownikom świadczącym pracę na umowach o pracę. Przepisy art. 87 i 871 k.p. stosują się odpowiednio do wszystkich świadczeń powtarzających się, które mają na celu nie tylko zapewnienie utrzymania, ale także do tych, które stanowią jedyne źródło dochodu dłużnika będącego osobą fizyczną.
Zgodnie zatem z art. 871 § 1 k.p. wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia za pracę w wysokości minimalnego wynagrodzenia, tj. w roku 2019 r. – 2250 zł, pomniejszona o należne składki na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych. Jednak ta kwota ma zastosowanie tylko przy potrąceniach sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne. W przypadku potrąceń na alimenty, które są traktowane przez ustawodawcę priorytetowo, potrącenie może objąć 3/5 uzyskanego wynagrodzenia, nawet gdy nie przekracza ono ustawowego minimum.
Rozwiązanie funkcjonujące od początku roku wydaje się być zgodne z zasadami współżycia społecznego poprzez traktowanie w sposób równorzędny osób zarobkujących na podstawie dopuszczalnych umów funkcjonujących na rynku pracy.
https://www.rp.pl/Place/307189984-Egzekucja-komornicza-z-umowy-zlecenia-czy-umowy-o-dzielo.html
Zofia Gałązka | Radca Prawny Grupa Prawna Togatus
